Wszystkie rodzime dzieła kultury stanowią nie tylko przedmiot dumy narodowej i bogactwo jednego kraju,
ale należą do ogółu ludzkości i są jego wspólnym dziedzictwem…
Ta idealistyczna myśl rozpowszechniona w dobie romantyzmu przez niemieckiego filozofa Johann’a Wolfgang’a Goethe przyświeca w dniu dzisiejszym 195 krajom świata, które pod auspicjami Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wychowania, Nauki i Kultury (UNESCO) roztaczają opiekę nad pamiątkami przeszłości, składającymi się na wyjątkową spuściznę po naszych przodkach, w trosce o jej zachowanie dla przyszłych pokoleń. Obecnie, przesłanie to, utożsamiane pierwotnie z dziełami wykreowanymi ręką człowieka odnosi się również do dóbr stworzonych przez naturę, których uniwersalna wartość narażona jest na coraz liczniejsze zagrożenia. Nadrzędnym instrumentem prawnym regulującym podejmowanie działań na rzecz ich ochrony, jest ustanowiona w 1972 roku międzynarodowa „Konwencja światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego”.
Najistotniejszym zobowiązaniem wynikającym z jej podpisania jest udział w zbiorowej odpowiedzialności wszystkich narodów świata za ochronę dóbr uznanych za wspólne dziedzictwo całej ludzkości, bez względu na to na terytorium jakiego kraju jest ono zlokalizowane. Bycie Stroną Konwencji to jednak przede wszystkim kwestia prestiżu, którego odzwierciedleniem jest fakt wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Aktualnie, znajduje się na niej 1154 miejsc i obiektów w tym 897 obiekty kultury, 218 przyrodniczych i 39 o charakterze mieszanym kulturowo-przyrodniczym, zlokalizowanych na obszarze 165 państw członkowskich.
Polska czołowym reprezentantem na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO
Polska, jako kraj cechujący się niewątpliwym bogactwem tradycji i naturalnego piękna, i aktywnie dbający o jego ochronę, jest nie tylko jednym z pierwszych Państw-sygnatariuszy Konwencji dziedzictwa światowego, ale również jednym z czołowych reprezentantów na Liście Światowego Dziedzictwa. Zgodnie ze stanem z sierpnia 2021 roku, figuruje na niej 17 polskich obiektów.
Tym samym, Średniowieczne Miasto Toruń, Stare Miasto w Zamościu, Puszcza Białowieska, Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy, czy kopalnia soli w Wieliczce, zajmują honorowe miejsca obok takich osobliwości, jak paryskie wybrzeża Sekwany, Wielka Rafa Koralowa w Australii, Tadż Mahal w Indiach, czy egipskie piramidy.
Deklaracja stowarzyszenia
Świadomi wartości tego niezbywalnego dziedzictwa i znaczenia wynikającego z faktu jego posiadania na terytorium rodzimego kraju, czołowi reprezentanci jego polskich odpowiedników zgromadzili się w 2003 roku, w Toruniu, aby przedyskutować kwestie zjednoczenia sił na rzecz jego upowszechniania i konserwacji. Podczas tego pierwszego ogólnopolskiego Forum przyjęta została oficjalnie wstępna deklaracja tworzenia dogodnych warunków dla mającej służyć sprawie współpracy, pomiędzy samorządami jej ówczesnych sygnatatariuszy, mająca realizować się na kanwie specjalnie wykreowanego w tym celu Stowarzyszenia.
Jego formalnego powołania do życia, pod nazwą: Lokalna Organizacja Turystyczna „Liga Polskich Miast i Miejsc UNESCO”, dokonano w październiku 2005 roku, w Zamościu. I chociaż to dopiero początkowa faza jej działalności, to już zrzesza ona oficjalnie ponad połowę przedstawicieli polskich dóbr UNESCO oraz przychylnych im organizacji, którym nieobojętne są losy tych bezcennych dzieł kultury i przyrody, i które łączą się wspólnie, w myśl wypracowanych Konwencją dziedzictwa światowego zasad, w walce o słuszną sprawę – o ochronę, promocję i zachowanie wyjątkowych i uniwersalnych darów przeszłości – dla przyszłości.
Mapa Polskich Miejsc Unesco